De SS Handschar: moslims in dienst van het Derde Rijk
De SS Handschar: moslims in dienst van het Derde Rijk
De Handschar een onwaarschijnlijk verhaal. Midden jaren veertig werd het niet ongebruikelijk om vreemde nationaliteiten in te lijven als strijdkrachten voor het grote Derde Rijk. In alle bezette gebieden werd er gerekruteerd voor de Hitlerjugend, de Wehrmacht en de S.S.
Hitler had troepen nodig om alle gebieden in het Derde Rijk te bewaken, het Derde Rijk was in oppervlakte dan ook aanzienlijk groot, nieuw bloed zorgde ervoor dat de gelederen werden aangevuld ter compensatie van de verliezen aan het Oostfront.
Zowel Heinrich Himmler (Reichsführer S.S. en Adolf Hitler) stemden toe in de oprichting van de eerste niet-Germaanse S.S. Divisie: de moslim Handschar.
Ontstaan
In december 1942 vroeg Himmler officieel aan Hitler de toestemming om een Bosnische moslim S.S. Divisie op te richten. De regio in Bosnië was een probleemzone met talloze incidenten en weerstanders, bovendien ware de echte S.S. Divisies dringend ergens anders nodig. Het was de S.S. leiding opgevallen dat in het begin van 1943 er naar schatting al 100.000 moslims waren gedood door religieuze twisten, agressieve incidenten die hoofdzakelijk door de moslims zelf werden aangewakkerd. 250.000 anderen waren op de vlucht voor andere etnische groeperingen. Het was toen al duidelijk dat deze religieuze entiteiten niet compatibel waren. Een officier van Himmler merkte op dat “iedereen in de regio ze kwijt wilde”. Himmler kreeg het idee om hen te rekruteren, ze hadden de reputatie om meedogenloos te zijn en zouden uitstekende wachters vormen tegen de vijanden van het Reich. De S.S. Reichsführer was in de overtuiging dat ze uitstekend zouden vechten, gezien hun religie het martelaarschap aanmoedigde en beloonde met allerlei religieuze beloftes.
Om de afkeer van andere rassen te verdoezelen, kwam Himmler met de theorie dat deze Bosnische moslims eigenlijk nazaten waren van het grote Iraanse Rijk. Iraniërs werden toen al gezien als een aparte categorie moslims, wat bleef gelden tot de despoot Khomeini de macht greep. Hitler was eerst sceptisch, maar Himmler wees op de geschiedenis, de Bosnisch-Herzegovina cavalerie had serieuze successen geboekt in de eerste wereldoorlog. Hij pleite dan ook bij de Führer om de oude Oostenrijkse traditie van Bosnische regimenten nieuw leven in te blazen.
Hitler begreep wel dat deze nieuwe macht een serieus tegengewicht zou vormen voor de lastige communistische partizanen van Tito. Hitler gaf geen zier om de moslims, maar hij was wel bezorgd voor de veiligheid van de etnische Duitsers die zich in de regio hadden gevestigd. Het duurde tot februari 1943 om Hitler te overtuigen. Hij stelde persoonlijk Arthur Phelps aan als commandant van de 7de SS Vrijwilligers Bergdivisie Prinz Eugen, deze divisie zou de 13de Divisie Handschar moeten oprichten, het zou de eerste divisie worden van niet-Germaanse strijders.
Als voetnoot is het belangrijk te vermelden dat deze S.S. Divisie in geen enkel geval werd beschouwd als “wapenbroeders” door de rest van S.S. Himmler had bewondering voor bepaalde aspecten van de islam, maar ook hij beschouwde hen als kanonnenvlees en een noodzakelijk kwaad. Het is quasi zeker dat ze het S.S. embleem kregen om terreur en schrik te zaaien bij de plaatselijke bevolkingen.
Rekrutering
Enkele dagen na de goedkeuring van Hitler begon de onderhandelingen met de regering in Zagreb. Uiteraard ging het hier om een schijnregering die totaal onder de controle stond van de Duitsers. De fascistische leider Pavelic verleende zoals verwacht totale medewerking, hij was echter wel bezorgd dat de divisie uitsluitend zou bestaan uit moslims. Hij vreesde dat ze teveel macht zouden krijgen en vroeg of laat meer autonomie zouden eisen, of erger nog onafhankelijkheid. Relatief absurde bedenkingen die werden gemaakt in een sfeer van “schijnvrijheid”, er was geen twijfel dat de nazi’s hoe dan ook de lakens zouden blijven uitdelen. Van onafhankelijkheid in het Groot Duitse Rijk kon nooit sprake zijn.
Pavelic kreeg een kleine overwinning en als water bij de wijn werden er ook katholieke Kroatische officieren ingelijfd bij het regiment, de naam Kroatisch werd ook toegevoegd aan de officiële benaming. Pavelic had goede reden om de moslims niet te vertrouwen. Himmler was er blijkbaar ook niet echt gerust in, want hij stelde een hoge S.S. officier aan als liaison met zijn kantoor. S.S. Standartenführer Karl von Krempler, was een islamspecialist en hij sprak verschillende Arabische talen. Pavelic was ongelukkig met de uitkomst, want eigenlijk had hij geen enkel zeggenschap in de materie.
Tijdens de rekrutering werd er contact gemaakt met alle voorname geestelijke en politieke moslimleiders van het gebied. De meesten van hen waren bereidwillig om mee te werken in ruil voor macht en geldsommen. De divisie werd gecreëerd met een bedenkelijke groep mensen, ex-deserteurs, misdadigers en andere ongeregeldheden. De NDH regering was woedend, maar hun bezwaren werden door de S.S. leiding genegeerd.
De mufti van Jeruzalem
De nazi’s kregen hulp uit onverwacht hulp door de mufti van Jeruzalem, in zijn tijd, één van de meest invloedrijke moslims in de wereld. In april 1943 werd hij door de Kommandatur van de S.S. uitgenodigd om te helpen de moslimse S.S. Divisie op te richten. De geestelijke leider gebruikte zijn spirituele autoriteit om moslim leiders van de regio te dwingen mee te werken met de S.S. Sommigen hadden zich uitgesproken tegen een collaboratie met de Duitsers. De mufti verklaarde nu dat het in het belang van de islam was, dat zij zouden dienen onder het Derde Rijk. Mohammed Amin-al-Husani was daarmee de belangrijkste moslim collaborateur van de tweede wereldoorlog.
Hij overtuigde de moslimvrijwilligers dat ze hun families zouden beschermen en het grondgebied van Bosnië nooit zouden verlaten. Uiteraard waren zijn beloftes van geen tel voor de S.S. Volgens hen diende men Allah door gehoor te geven aan de oproep voor vrijwilligers.
Katholieke Kroaten
Ondanks de collaboratie van de moslims, waren er nog steeds manschappen tekort. Himmler gaf dan toestemming om 10% katholieken rekruten aan te nemen, het zouden er uiteindelijk 2.800 worden, zij zouden dienen naast de 23.200 moslim collaborateurs. De meeste officieren waren Duitsers of Volks Duitsers. In de loop der tijd werden de rangen aangevuld door etnische Albanezen.
De cijfers bleven hoe dan ook onder de verwachtingen van Berlijn. Bovendien was er zo goed als geen enkele niet-Duitse officier.
Palestijns terrorisme
In 1943 was de Divisie gelegen in Villefranche-de-Rouergue in Frankrijk. Geïnfiltreerde moslimextremisten en pro-Palestijnse mannen revolteerden met geweld en executeerden zelfs vijf Duitse officieren. Ze hoopten dat de gehele Divisie de revolte zou volgen. De revolte werd neergeslagen door reguliere S.S. troepen en de daders werden koelbloedig omgebracht, belangrijk detail dankzij de hulp van de imam van de eenheid Halim Malkoc. Er volgde een zuivering van de samenzweerders en 150 leden van de Divisie werden geëxecuteerd. De S.S. leiding was ervan overtuigd dat de revolte het werk was van de partizanen van Tito. De S.S. deed een nieuwe screening en uiteindelijk werden nog eens 825 Bosnische mannen afgevoerd naar de Organisation Todt om te werken als dwangarbeider. Uit deze groep weigerden er 265 mannen, zij werden opgesloten in concentratiekampen.
Actieve Dienst
Vanaf 1944 werd de opgekuiste Divisie ingezet op het strijdtoneel. De Divisie onderscheidde zich door felle gevechten tegen de partizanen van Tito en werden gevreesd in de volledige Bosnische regio. Talloze gruweldaden werden opgetekend onder andere tegen andere religieuze minderheden zoals de Joden. Tijdens de operatie Wegweiser, hebben ze honderden Servische burgers vermoord in de streek van Bosut alleen werden 573 burgers gedood. Vele oude mannen, vrouwen en kinderen werden zonder aarzelen neergemaaid door een kogelregen. De operatie was één van de grootste anti-partizanen acties en het bracht het leger van Tito een zeer zware slag toe.
Het is duidelijk dat na een opvolging van de ene veldslag na de andere, de mannen van de divisie de indruk hadden dat ze grondgebied veroverden voor het moslim gedachtegoed, uiteraard was dit de zoveelste illusie. De wreedheden en de menselijke verliezen werden er echter niet minder om. Overal waar de Handschar verscheen was er een eindeloos bloedvergieten en onnoemelijk veel leed. Duizenden partizanen werden opgejaagd en gedood. Tientallen brigades van verzetsmensen werden volledig uitgeroeid.
Tijdens een massale aanval van Tito’s partizanen in juni 1944 hield de divisie samen met regionale paramilitaire moslimbrigades goed stand. Duizenden partizanen kwamen om, eventjes had de brigade ook het bevel van een concentratiekamp met Hongaarse Joden, verschillende werden er door de moslims gedood.
Het einde van het Derde Rijk
Op 17 augustus 1944 kondigde Tito een algemene amnestie aan. Vele mannen uit de divisie hebben hiervan gebruik gemaakt en meer dan 2.000 Bosniërs deserteerden. Sommigen van hen liepen zelfs over naar de partizanen.
Himmler probeerden nog de divisie te verplaatsen en te reorganiseren, doch het Derde Rijk was aan het wankelen op alle fronten. In september 1944 vielen de partizanen van Tito openlijk de Divisie aan, het werd toen pijnlijk duidelijk dat de divisie niet meer een hoofdrolspeler was in het gebied. Ook de geruchtenmolen van het oprukkende Russische Rode Leger was demoraliserend voor de overgebleven strijders.
Uiteindelijk zouden de moslim strijders zich moeten terugtrekken tot binnen de grenzen van Duitsland, na constante gevechten met de oprukkende vijand.
Op 11 mei 1945 gaf de divisie zich officieel over aan de Britten. Vier dagen later zouden ze vertrekken naar Rimini, Italië, als krijgsgevangenen.
38 leden van de Divisie zouden later worden berecht als oorlogsmisdadigers in Joegoslavië. Velen pleegden zelfmoord, vooral de Duitse officieren. De overige gevangenen werden vrijgelaten in 1952.
Bedenking
Mijn fascinatie voor deze periode ligt hem juist in het feit dat het een oorlog was men ontzettend veel bijzondere verhalen. Het schoolse beeld dat de mens in de straat heeft van de Duitsers tegen de rest van de wereld, klopt helemaal niet. Naast de bekende gevallen van collaboratie, zijn er zoveel wit-zwart-grijze vlekken geweest die gewoon weg verbazend te noemen zijn.
Het is in retrospectief gezien ondenkbaar dat er Joodse mensen (de Mishlinge) hebben gevochten voor Hitler, alsook moslims.
Het oprichten van de Handschar was in volledige contradictie met de zelfverklaarde waarden van de nazi ideologie en in het bijzonder het manifest van de S.S. Het werd pijnlijk duidelijk bij het einde van het Derde Rijk dat deze Divisie in niets leek op de andere S.S. legers. Het totaal gebrek aan discipline en de vele deserties zijn daar het beste bewijs van. De geallieerden waren gewoon dat S.S. Divisies in vele gevallen fanatiek tot de laatste man vochten en de dood verkozen boven de lafheid van een oneervolle overgave. Er was misschien wel een ontluikende broederschap maar dit was zeker geen S.S. divisie als de anderen. De beslissing van Himmler is dan ook extreem vreemd en contradictorisch aan zijn eigen geloof en zeer hoog vooropgestelde eisen.
Het is ook beklijvend wrang te moeten vaststellen dat een volk welke nu zichzelf profileert in de grote slachtofferrol zelf actief heeft deelgenomen aan genocides en toen al extreem anti-semetisme. Hamas is een afdeling van de Moslim Broederschap, welke werd gesticht in 1928 door Hassan al-Banna, een collaborateur van Adolf Hitler. De voorloper van Hamas is de Handschar. Dit is geen retorisch propaganda maar een historisch feit. Dit werpt een ander licht op het feit dat Hamas nu nog steeds de uitroeiing predikt van alle Joden en de staat Israël, alsook de ontkenning van de Holocaust.
Geen mens verdient dood of menselijk lijden, maar het zou misschien nuttig zijn dat alle partijen in het Midden-Oosten eens hun eigen geschiedenis van dichtbij bekijken, vooraleer zichzelf te wringen in een rol van benadeelde. Lijkt nog maar eens een geval van geschiedenislessen die niet naar juiste waarde worden begrepen.
© Thalmaray
Literatuur hieromtrent kan je hier bestellen.
