De horror grootmeesters van het oude Hollywood
Horror Grootmeesters – Films en horror verhalen zijn vanaf het begin van de cinematografie een geslaagde combinatie geweest. De mensen worden graag geconfronteerd met hun bijzondere nieuwsgierigheid voor het occulte en hun eigen angsten. Wanneer we vandaag gruwelen op een scenario van Stephen King of Wes Craven, waren er de pioniers die baanbrekend werk hebben verricht in het genre. De ongekroonde koningen van de horror die ons leerden huiveren in de zalen. Hier volgen een paar van mijn favorieten, uit een tijd waar er nog geen computer te pas kwam aan de film, waar alles authentiek werd gecreëerd, van het scenario, over de muziek en de beginnende speciale effecten.
Peter Lorre
De naam zal de meesten onder jullie niets zeggen doch wanneer men het gezicht ziet van deze acteur in oude films zullen de meesten bevestigend knikken en volgt er het magische zinnetje “och, ja die, nu weet ik het weer”. Peter Lorre was een acteur die geen scenario nodig had om een personage neer te zetten, een ras acteur die jammer genoeg steeds werd typecasted als de sinistere vreemdeling. Peter Lorre filmen was een sfeer creëren, een atmosfeer doen ontstaan waar soms bij mensen de koude rillingen langs hun rug liepen.
Hij kreeg gigantische bekendheid door de film “M” in Duitsland waar hij met brio de rol speelde van een seriemoordenaar. Later vertrok hij naar Hollywood op vlucht voor het opkomende nazisme. In zijn nieuwe thuisland kon de kleine Oostenrijker probleemloos de draad weer opnemen met zijn filmwerk. Hij vertolkte steeds duistere figuren, misdadige elementen of psychotische mannen. Zijn handelsmerk was dan ook zijn bijzondere ogen en de daar bijhorende blik die niemand onberoerd liet. Het lukte hem door te breken in Hollywood en hij werd één van de grote namen van het witte doek die rollen had naast de grote sterren Humphrey Bogart. Hij speelde ook soms parodieën op zijn eigen creaties, want hij had een buitengewoon gevoel voor humor.
Zijn bekendste films waren; “Hotel Berlin”, “The Maltese Falcon”, “Casablanca” en vele anderen. Later kon hij zijn beroemdheid verderzetten in televisie reeksen en hij werd een bijna iconisch figuur. Hij kreeg ook een eigen film reeks, namelijk “Mr.Moto” waarin hij een Aziatische speurneus vertolkte in de traditie van Sherlock Holmes. Gedurende deze reeks raakte hij verslaafd aan morfine en het zou de rest van zijn leven een ondermijnende rol spelen. Hij stierf ten gevolge van een hartinfarct in 1964. Zijn begrafenis rede werd voorgelezen door Vincent Price.
Bela Lugosi
Bela Lugosi was een Hongaarse acteur die net als Peter Lorre zijn succes ging beproeven in de Verenigde Staten. Hij zal de geschiedenis ingaan als Graaf Dracula in het gelijknamig toneelstuk en de verfilming ervan. Zijn eerste stappen in de filmwereld zette hij in 1917 in een stomme film in zijn geboorteland, er zouden er nog 11 anderen volgen. Hij emigreerde naar de Verenigde Staten om daar van nul te herbeginnen aan zijn leven en aan zijn carrière Reeds in 1927 nam hij zijn glansrol terug over als Dracula, hij speelde de planken van het toneel met een recordaantal van 261 vertoningen.
Hollywood pikte hem op van Broadway om met hem een reeks Dracula films te maken. Er is geweten dat Lugosi slechts een minimum van make up nodig had om in zijn rol te kruipen, en dat hij door zijn imposante figuur en zijn donkere zware stem een dreigende interpretatie was van de bekendste vampier. Dracula zou hem nooit meer loslaten, ondanks dat hij nog vele andere rollen heeft gespeeld maar steeds in de sfeer van de Horror Noire films. Zijn successen waren naast de Dracula films onder andere: “Murder in the Rue Morgue” en “The Raven” (beiden naar het werk van Edgar Allen Poe), “The Son of Frankenstein” en “White Zombie”. De studio’s probeerden hem te casten in romantische films en komedies, doch hij was de personificatie van het duistere type, zijn grootste triomfen waren dan ook in Horror films. De opsomming van zijn films zijn bijna eindeloos, de préséance in elk van hen toonde aan wat een grote acteur die man eigenlijk wel was.
Hij had een zeer succesvol leven vooral beroepsmatig, hij huwde vijf maal en genoot van een grote bekendheid in binnen- en buitenland. Hij stierf aan een hartaandoening in 1956. Hij werd op verzoek van zijn zoon begraven in het Dracula kostuum met cape en al.
Boris Karloff
Een andere horror grootmeester was William Henry Pratt beter bekend als Boris Karloff. Deze Engelsman is synoniem voor zijn beste rol als “Frankenstein” en de twee volgende sequelen. Het succes van deze films bezorgde hem een status van absolute ster. Bij deze imposante man was het ook een onverklaarbaar charisma die hem de rol deed overnemen. Eén blik was genoeg om de mensen te doen huiveren. Zijn artiesten naam heeft hij wellicht bedacht na het lezen van een werk van Edgar Rice Burroughs (de auteur van Tarzan), het werk in kwestie was: “Prince Boris of Karlova”. Hij nam de naam Boris Karloff aan omdat deze exotisch en bedreigend klonk. Zijn familie was het niet echt eens met zijn baan keuze en Boris Karloff ging dan met zijn nieuwe naam timmeren aan zijn eigen loopbaan. Hij werkte samen met de grootste regisseurs onder andere John Ford, en met de grootste Hollywood acteurs van zijn tijd zoals Basil Rathbone. Zoals vele andere horror vertolkers kleefde hij echter vast aan zijn personage en werd hij voortdurend geassocieerd met Frankenstein. Hij probeerde wel van deze label los te rukken en werkte onder andere heel lang voor de radio als naprater van horrorverhalen. Hij zat nooit om werk verlegen en speelde nog films tot 1968. Een jaar later zou Frankenstein afscheid nemen van deze wereld.
Vincent Price
De enige Amerikaan in het rijtje was Vincent Leonard Price jr. beter bekend als Vincent Price. Deze acteur was vooral bekend door zijn hypnotiserende stem en een flair die zweefde tussen komedie en psychopathische ernst.
Zijn eerste succes was in 1944 in de film “Laura” waar hij na talrijke kleinere rollen zich bevestigde als leading man. In 1939 had hij een stap gezet in het horror genre in de film “Tower of London” met als ster Boris Karloff, ook “The Invisible Man returns” stond al op zijn Curriculum Vitae. De successen bleven elkaar in snel tempo opvolgen met vooral de films “Dragonwyck” en “The Saint”. In de jaren 50 zou hij zijn ware roeping vinden in het horror genre. Hij speelde hoofdrollen in klassiekers als “House of Wax” en “The Fly” ook “House on the Haunted Hill” was één van zijn triomfen. Hier en daar speelde hij ook een ernstige rol zoals in “The Ten Commandments” waar hij een bouwmeester speelde.
De jaren zestig werden dan weer voor Price, de Edgar Allen Poe jaren met succesvolle adaptaties van magnifieke verhalen zoals “The House of Usher”, “The Pit and the Pendulum”, “The Raven”. Verbazend genoeg werd hij steeds herkend door zijn rollen in horror films maar kon hij probleemloos een overstap maken naar komedies en avonturen films. Later kreeg hij zelf de rol van “Egghead” in de originele Batman and Robin televisiereeks. Hij werkte succesvol voor de BBC radio als verteller van verhalen, vooral die van Edgar Allen Poe en zijn collega Basil Rathbone. Zelfs op hoge leeftijd bleef Price altijd actief. Hij werkte onder andere met andere grootheden van de horror: zoals de Britten Christopher Lee, Peter Cushing en de Amerikaan John Carradine. Hij leende zijn stem voor talrijke films en projecten onder andere voor Disney. De jongere lezers zullen vreemd opkijken wanneer hij zelfs samenwerkte met “The King of Pop” Michael Jackson. De dreigende achtergrond lach op de plaat thriller is de stem van Vincent Price.
De gentleman van de terreur bezweek aan de echte horror namelijk kanker in 1993. Hij werd 82 jaar.
Bedenking
Deze buitengewone acteurs waren deels slachtoffer van hun talent, allen transformeerden zo in hun rollen dat het voor elk van hun een tweede schaduw was die hun vergezelde in hun loopbaan en in hun privé leven. Het is gemakkelijk om te beweren dat die film klassiekers oud zijn en geen blik meer waardig zijn. Akkoord we zijn nu gewoon aan onze hi-tech films met prachtige computeranimaties waarbij ledematen door de lucht vliegen en liters bloed bijna uit het scherm vloeien. Opmerkelijk is wel dat deze mensen het allemaal deden met hun aanwezigheid, hun blikken, hun stemmen en soms hun stiltes. Men kon toen ook niet beschikken over een legertje scenaristen, die alles herschreven tot de perfectie, neen deze films werden grotendeels volledig en alleen gebaseerd op authentieke klassieke horrorverhalen. De film Noir zal altijd een speciale plaats hebben in mijn hart omdat de sfeer en de spanning spatten uit het scherm, niet door de moderne applicaties maar door de genialiteit van de regisseurs en het charismatisch vakmanschap van de acteurs, in een tijd dat entertainment nog gebaseerd was op klasse.
Oude films, zijn zwart-wit duidelijk in hun intenties, en als we vandaag met vol ongeloof kijken naar de nieuwste Spielberg of de laatste Cameron is het dankzij die bijzondere mensen die het genre hebben gebracht waar het nu staat.
© Thalmaray – 2012.
