De authentieke literaire bronnen van Disney’s sprookjes

Iedereen zal het erover eens zijn dat Disney’s magie menig kind heeft betoverd en vele volwassenen gecharmeerd. De blijkbaar onuitputtelijke lijst van feeërieke verhalen halen echter hun oorsprong in oude volkslegendes en overgeleverde sprookjes. Wanneer men deze originele manuscriptenleest wordt het algauw duidelijk dat Disney een expert was om oude donkere verhalen op te smukken tot zeemzoete verhalen die geschikt zijn voor de allerkleinsten.

In de originele verhalen schuwde men geen enkel onderwerp die niet was bestemd voor gevoelige zielen, laat staan voor onschuldige kinderen. Wanneer men de originele werken leest kan men slechts tot de constatatie komen dat Walt Disney een perfecte censuur uitvoerde op de meeste verhalen, gruwel en te lichte zeden werden genadeloos vervangen door een intoxicatie van feel good verhalen.

Assepoester

In het originele werk van de Gebroeders Grimm was het verhaal veel grimmiger. Zo verminkten de stiefzusters hun eigen voeten om toch maar te passen in het glazen slippertje. Eén sneed haar eigen tenen af, de andere haar hiel. Duiven waarschuwden de prins die uiteindelijk zijn droomprinses kon vinden. Op het huwelijk van het paar kregen de stiefzusters hun verdiende loon: hun ogen werden uitgepikt door vogels.

Pinocchio

Deze film werd gebaseerd op het werk van Carlo Collodi uit 1883. In het oorspronkelijke werd loopt de pop weg het moment hij benen krijgt en wordt gevonden door de politie. Ze arresteren Geppetto op beschuldiging van misbruik! Pinocchio komt terug thuis en slaat een sprekende krekel dood die hem had gewaarschuwd tegen slechte zeden. De sprekende pop wordt naar school gestuurd. Hij verkoopt doodleuk zijn studieboeken en koopt een ticket voor het theater. Hij komt in contact met een vos en een kat die hem beroven en proberen op te hangen. Later zal hij zijn schepper redden uit de kaken van de verschrikkelijke hond vis (de walvis in de Disney film). Als beloning wordt hij een echte jongen.

De schone slaapster

In het verhaal van Giambattista Basile komt een koning voorbij het kasteel van de prinses. Hij verschaft toegang tot haar vertrekken en beseft dat de prinses bewusteloos is. Hij misbruikt haar en later krijgt ze nog steeds in comateuze slaaptoestand een tweeling.  De koning komt na een tijd terug en ondanks alles worden ze verliefd (!). Klein probleempje: de koning blijkt ook nog te zijn getrouwd. De bedrogen koningin probeert de tweeling te vermoorden, en de prinses op de brandstapel te krijgen. Haar snode plannen mislukken en de koning en zijn prinses trouwen en leven lang en gelukkig.

Rapunzel

In de versie van de Gebroeders Grimm wordt de prinses bezwangerd door de prins. De heks verneemt de waarheid en zet de schaar in het haar van Rapunzel. Ze wordt alleen achtergelaten in het woud. De prins komt nietsvermoedend haar terugzien wordt gelokt door het afgesneden haar van zijn geliefde en de heks vertelt hem dat Rapunzel dood is. Uit verdriet gooit hij zichzelf uit de toren en zijn ogen worden uitgepikt door de doornen van de rozenstruiken. Rapunzel die bevallen is van een tweeling dwaalt rond in het woud, de prins zoekt blindelings (letterlijk) in de bossen. Uiteindelijk vinden ze elkaar terug en haar tranen genezen op miraculeuze wijze zijn zicht. Ze gaan terug naar zijn kasteel en leven nog lang en gelukkig.

Sneeuwwitje en de zeven dwergen

Hier volgde Disney min of meer het originele scenario. In het originele verhaal wordt Sneeuwwitje vervoerd in een glazen kist naar het kasteel van de prins. Een ongeluk onderweg zorgt ervoor dat de kist valt en de giftige appel uit haar keel wordt geduwd. Uiteraard huwen ze. Ook de slechte koningin is uitgenodigd. Als straf wordt ze verplicht om te dansen in verhitte stalen schoenen tot ze uitgeput dood valt. Het originele werk heeft niets van de magie van Disney, erger nog het is waarschijnlijk een van de meest perverse sprookjes die ooit is geschreven, waarbij seksuele slavernij, necrofilie en meer gedegenereerde onderwerpen. De brave en komische Disney dwergen blijken in het originele werk zelfs zeer boosaardig te zijn.

Bedenking

Wat velen niet beseffen is dat kinderverhalen en films dikwijls een heel morbide literaire achtergrond hebben. Literatuur was immers in die tijd exclusief voor volwassenen, en soms een aanvaardbare uitingsklep voor de meer seksueel getinte en obscure onderwerpen.

De obligatoire ‘happy end’ sprookjes van Hollywood en de meeste hedendaagse adaptaties zijn niet smeer dan een sociaal aanvaardbaar maken van verhalen met een duister randje. In het geval van de kleine zeemeermin bijvoorbeeld slaagde ze in het originele werk er niet in om de liefde te winnen van de prins.

Het lezen van de werken van de gebroeders Grimm bijvoorbeeld geeft een hele andere kijk op de verhalen die we allen in de kindertijd met de paplepel binnenkregen.

Foto’s: Publiek Domein/rechtenvrij.

One thought on “De authentieke literaire bronnen van Disney’s sprookjes”
Leave a Comment