Valentijnsdag, de legende van Sint Valentijn
Valentijnsdag, de legende van Sint Valentijn.
Voor velen is het een jaarlijkse opwelling van romantische gevoelens, voor anderen is het een nooit eindigende zoektocht naar het passende cadeau, voor de winkels zijn het gouden dagen. Waarom wordt deze dag gevierd en hoe is het geëvolueerd tot wat het vandaag is. Best leuke dag en nog veel leukere gedachte achter de viering, maar waar komt deze traditie vandaan? Het zal u niet verbazen dat wij gezocht hebben naar het verhaal achter het feest.
De legende van Sint Valentijn
Het verhaal van de heilige Valentijn is gehuld in een waas van mysterie. We weten dat sinds heel lang de maand februari wordt gevierd als de maand van de romantiek en de liefde en dat het feest wortels heeft in zowel de oud Romeinse als katholieke traditie. Maar wie is deze heilige die zijn naam gaf, aan de dag dat niemand mag vergeten?
De katholieke kerk erkent maar liefst drie verschillende heiligen met de naam Valentijn of Valentinus, en alle drie zijn martelaren. Volgens één legende was Valentijn een priester die leefde in de derde eeuw in het oude Rome. De keizer Claudius II besefte dat ongehuwde betere soldaten werden dan gehuwde mannen en hij verbood het huwelijk voor jonge mensen. Valentijn die deze oneerlijke maatregel wou trotseren, legde het keizerlijk bevel naast zich neer en zegende huwelijken in van jonge mensen. Hij werd voor zijn ongehoorzaamheid gestraft met de dood.
Een andere legende is deze van een Valentijn die werd gedood door Romeinse troepen omdat hij christenen hielp ontsnappen uit de kerkers van Rome. Volgens het verhaal belande hij zelf in de gevangenissen en stuurde hij als eerste “een valentijnskaart” naar een jonge vrouw die hem dagelijks kwam bezoeken. Hij zou een kaart hebben verstuurd met als afzender “van je Valentijn”. Woorden die vandaag nog gebruikt worden. Hoewel deze legendes wazig en onduidelijk zijn geven ze elk wel het beeld van een heroïsche romantische held. Pas in de Middeleeuwen werd Sint Valentijn een populaire heilige vooral in Frankrijk en Engeland.
Ontstaan van Valentijnsdag
Velen denken dat Valentijnsdag gevierd wordt in februari om de verjaardag te herdenken van zijn dood, die waarschijnlijk plaats had rond 270 A.D. Enkelen denken dat het een strategische zet was van de kerk om het feest te laten vieren in februari om het heidense feest van Lupercalia te counteren. Deze feestdag werd gevierd op de vijftiende februari, dit feest was een viering van de vruchtbaarheid en opgedragen aan de stichters van Rome: Romulus en Remus, alsook aan de god van de landbouw: Faunus.
Bij het begin van het heidense feest kwamen de Luperci, een sekte van Romeinse priesters bijeen in de grot waar de kinderen Romulus en Remus werden opgevoed door de wolvin Lupa. Passend bij een heidens feest werden er ook offers gebracht namelijk een geit voor de vruchtbaarheid en een hond voor de purificatie. De huiden werden in stukken gesneden, gedrenkt in het dieren bloed en de huiden werden in contact gebracht met het publiek. De vrouwen werden zo vruchtbaar volgens de legende. Alle namen van de jonge maagden werden in een urne gestoken en alle vrijgezellen mannen mochten een papiertje kiezen en zo werden er koppel gevormd die binnen het jaar meestal huwden met elkaar.
Lupercalia overleefde de christelijke invloed maar werd naar een achterplan verwezen en uiteindelijk zelfs verboden. De festiviteit kreeg de stempel onchristelijk en was gedoemd om te verdwijnen. Uiteindelijk op het einde van de vijfde eeuw verklaarde paus Gelasius veertien februari als Sint Valentijnsdag. Het was enkel veel later dat deze dag werd geassocieerd met liefde namelijk in de Middeleeuwen. Vooral in Frankrijk en Engeland dacht men dat 14 februari de dag was dat vogels op zoek gingen naar een partner, aldus werd de gedachte geboren dat Sint Valentijnsdag een viering moest worden voor geliefden.
Deze nieuwe feestdag was enorm populair doch de geschreven viering begon pas op het einde van de jaren 1400. De oudste Valentijnskaart gevonden dateert van 1415 was geschreven door de Hertog van Orleans aan zijn vrouw, terwijl hij gevangen zat in de Tower of London, nadat hij een veldslag verloor tegen de Engelsen. Later zou de Engelse vorst Henry V de nieuwe traditie nieuw leven hebben ingeblazen en huurde hij een beroeps dichter om een Valentijnskaart te schrijven voor zijn vrouw Catherine van Valois.
De typische kaarten
Naast het Europese continent zijn er nog landen die nu nog steeds deze dag vieren zoals de Verenigde Staten, Mexico, Canada en Australië. In de helft van de zeventiende eeuw was het de normaalste zaak ter wereld dat geliefden kleine berichtjes naar elkaar stuurden en dit in alle lagen en standen van de bevolking. Het succes van de drukkerijen rond 1900 veralgemeende de traditie en gedrukte kaarten werden een jaarlijkse constante.
In de Verenigde Staten werden al hand gemaakte kaarten gebruikt sinds 1700. In 1840 werden de kaarten massaal geproduceerd. Deze kaarten werden kleine kunst werkjes met een verwerking van heel wat versieringen zoals kant, strikjes, parels en gekleurde prenten. Vandaag wordt in de wereld ongeveer 1 miljard kaarten verstuurd elk jaar op veertien februari. Daarmee is de viering van Valentijn goed voor een tweede plaats na de kaarten voor kerstdag die geschat worden op 2,6 miljard kaarten. Vreemd genoeg blijken de kopers voor 85% vrouwelijk te zijn.
Trivia
- Een vijfde van de kaarten voor Valentijnsdag wordt gestuurd naar ouders.
- 3% van de kaarten worden gestuurd naar huisdieren.
- Ieder jaar worden er 50 miljoen rozen gegeven voor Valentijn.
- 73% van de verkochte rozen worden aangekocht door mannen.
- De Italiaanse stad Verona krijgt nu nog elk jaar tienduizenden kaarten geadresseerd aan de hoofdrolspelers van Shakespeare ’s Romeo en Juliette.
- Het oudste liefdesgedicht is teruggevonden op een klei tablet en is gedateerd rond 3500 v.C.
- Naast de kaart en de rozen is het populairste geschenk een chocolade doos die jawel hartvormig is.
- In 1929 gaf de beruchte maffioso Al Capone het bevel om een rivaliserende bende uit te schakelen. Zeven mensen stierven die dag beter bekend als “Sint Valentine’s Day Massacre”. Hij werd hiervoor nooit veroordeeld.
- Cupido is geassocieerd met Valentijn omdat hij de zoon is van Venus, de Romeinse god van de liefde.
Bijgeloof
- Volgens bepaalde verhalen kan men de toekomstige man voorspellen naar gelang welke vogel men die dag het eerst ziet.
Een zwaluw betekent een arme man.
Een Uil is dan weer teken dat men ongehuwd zal blijven.
Een merel zou wijzen naar een godsdienstige man of zelfs een priester.
Een kruisbek zou betekenen dat de toekomstige partner twistziek is.
Een lijster: een lieve vrolijke man.
- Wanneer je een appel eet op Valentijnsdag bepalen het aantal pitten het aantal kinderen, dat je zult krijgen.
- Wanneer je een goudvis ziet zal je een rijke man trouwen.
- Wanneer je echter een eekhoorn ziet zal je geliefde de gierigheid zelf zijn.
Bedenking
Hoewel de gedachten achter de viering een ode is aan het menselijk gevoel en aan de persoon die het lichtbaken is in ieders haven, kan ik me moeilijk van de indruk ontdoen dat de commercialisatie de echte betekenis van liefde onderdrukt onder een mom van folkloristische rituelen.
Omdat er waarlijk niets sterker bestaat dan deze emotie die leefde heet, zou het beledigend zijn om de manifestatie van dit gevoel te beperken tot één dag. Liefde heeft voor iedereen een andere betekenis, er zijn honderden soorten van liefde, van stormachtige passie tot respect en stilzwijgende gevoelens. Wanneer men van iemand “kan” en “mag” houden zou men elke seconde die persoon in je hart moeten dragen, en vooral gevoelens onder woorden brengen, onuitgesproken woorden zijn woorden die worden verweten in de winter van onze dagen. Indien je, je eigen Valentijn hebt, wacht niet tot veertien februari om het te tonen. Echte liefde zit hem in de dagdagelijkse gebaren en daden, de Ying die Yang kust met een blik in de ogen, een zachte hand die de problemen van de dag proberen weg te vegen van je gezicht.
Weet ook dat vele mensen in eenzaamheid soms gebroken vazen proberen te lijmen in hun leven. Durf nog te geloven, en ook al heb je maar één seconde liefde gekend in je leven, deze seconde is meer waard dan nooit te hebben geproefd van dit gevoel. Sta open voor jezelf, en wie weet is het kaartje al gedrukt in je hart. Voor hen die liefhebben: partner, kinderen, familie, vrienden koester deze elke dag, die gedachte zal je warm houden wanneer het leven je eventjes een kil moment brengt.
© Thalmaray – 2012.
Alles in verband met Valentijnsdag kan je hier vinden.
