De Dom van Keulen
De Kölner Dom is meer dan een rooms katholieke kathedraal van deze prachtige Duitse stad, het is de trots en de erfenis van alle inwoners van Keulen. Niet alleen staat de kathedraal statig boven alle daken van de wijde omgeving, het is het oriëntatiepunt van deze levendige en bruisende stad.
De Dom is niet alleen een architecturale parel waar bijna 600 jaar aan gewerkt werd, het is het symbool van de Duitse geschiedenis. Het Gotische gebouw eert zoals geen ander de rijke historische cultuur van dit land en deze streek.
Naast zijn religieuze functie is het in de eeuwen uitgegroeid tot een machtig nationaal symbool en huist er de geest van het Duitse volk. Naast de religieuze functie, tot vandaag is het de zetel van de aartsbisschop van Keulen, is het waarschijnlijk de belangrijkste toeristische trekpleister van het nu verenigd Duitsland. Naar schatting komen 20.000 mensen per dag deze historische gebed tempel bezoeken.
De constructie van het imposante monument begon in 1248 en werd in 1473 gestopt, onafgewerkt. In de negentiende eeuw werd de draad terug opgenomen en werd afgewerkt naar het oorspronkelijke bouwplan in 1880.
De kathedraal is de grootste Gotische kerk in Noord-Europa, het is tevens de kerk met de grootste gevel in de wereld.
De middeleeuwse bewoners van Keulen hadden een grootse kerk gepland om de relikwieën van de de Drie Koningen te huizen en het zou een perfecte gebedsplaats worden voor de Heilige Romeinse Keizer.
Het zou uitgroeien tot een absoluut symbool van het christendom in Europa.
Historisch
Toen de bouwwerken aanvang namen in 1248 was de bouwplaats voordien al in gebruik geweest door verschillende bouwstructuren. Met quasi zekerheid stond er op deze plaats een grote schuur of silo die uiteindelijk tegen de vlakte ging op bevel van Mercurius Augustus die er een Romeinse tempel liet optrekken.
Het was pas in de 4de eeuw dat deze grond compleet in het teken stond van het christendom. Zo zou de oudste kathedraal er ooit gebouwd zijn door Maternus, de eerste bisschop van Keulen. In de zesde eeuw zijn er bewijzen van een abdij ontdekt die dan weer in de negende eeuw plaats moest maken voor de tweede kathedraal.
De tweede gebouwde kerk, genaamd de “oude kathedraal” ging dan weer in de vlammen op de 30ste april 1248.
De middeleeuwse era
In 1164 kwam de aartsbisschop van Keulen: Rainald von Dassel in het bezit van de relikwieën van de Drie Koningen die de Heilige Romeinse Keizer: Frederick Barbarossa had genomen in de basiliek van Milaan in Italië. De relikwieën waren uiterst symbolisch belangrijk en trokken duizenden pelgrims aan uit heel Europa.
De Dom zou eigenlijk de meest majestueuze schatkamer worden van de wereld. Het prestige project zou worden gebouwd in de nieuwe Gotische stijl en was geïnspireerd door de kathedraal van Amiens in Frankrijk.
De eerste steenlegging was op 15 augustus 1248 door de aartsbisschop Konrad von Hochstaden. De oostelijke vleugel werd afgewerkt in 1322 onder leiding van bouwmeester Gerhard. In de helft van de veertiende eeuw begon het werk aan de westelijke vleugel onder de leiding van bouwmeester Michael. In 1473 viel het werk stil, de zuidelijke vleugel was onafgewerkt met een gigantische kraan die de horizon zou domineren voor 400 jaar.
Kleinere werken gingen verder tussen de westelijke en de oostelijke afdeling maar ook dit werd gestopt in de zestiende eeuw.
De negentiende eeuwse afwerking
Door de heropleving van de romantische interesse naar de Middeleeuwen werd beslist door het Pruisische Protestante hof om de kathedraal af te werken. De fondsen werden geworven in 1842 en konden twee derden van de gigantische kosten betalen, de staat betaalde de rest. Voor de overheid was het een ideaal middel om op goede voet te staan met de katholieke bewoners.
Het werk herbegon in 1842 naar de originele plannen en blauwprenten, deze maal werd er echter wel gewerkt met modernere technieken, zoals het gebruik van staal. De torens werden eindelijk afgewerkt en de klokken geïnstalleerd in 1870.
Op 14 augustus 1880, 632 jaar nadat de oorspronkelijke constructie begon werd het gebouw afgewerkt. De grootste kathedraal van Duitsland was een feit onder het goedkeurend oog van de keizer Wilhelm I.
De Dom tijdens en na wereldoorlog twee
De kathedraal kreeg 14 voltreffers tijdens de tweede wereldoorlog. Ondanks het geraakt werd leek het miraculeus te overleven ten midden van een compleet platgooide stad. Men denkt dat dit opzettelijk was omdat ook de geallieerden de torens gebruikten als een oriënteringspunt.
Wanneer men de kathedraal vandaag bezoekt, ziet men nog enkele glasramen die werden gerestaureerd met de stukken van de aan flarden geblazen originele ramen. De littekens van de wereldbrand zijn nog zichtbaar. Ook buiten de muren van de Dom kan men als bezoekers foto’s zien van 1945 waar men kan zien dat Keulen van de kaart werd geveegd, de bruggen over de Rijn kapotgeschoten, de ziel van de stad dodelijk gewond.
Herstellingen begonnen in 1956. Haastig uitgevoerde restauraties bleven zichtbaar tot 2005, als een schandvlek op de muren van dit Gotische prachtig gebouw. Uiteindelijk werd beslist om kosten noch moeite te sparen om het gebouw terug te brengen naar zijn originele staat.
Nu is er slechts sporadisch een spoor zichtbaar, alhoewel men zich binnenin niet kan ontdoen van de gedachte wat het moet geweest zijn als enig overlevend gebouw in een apocalyptische stad.
Werelderfgoed
In 1996 werd het gebouw opgenomen op de lijst van beschermd erfgoed van de UNESCO. Ook het zicht op de kathedraal werd beschermd, hoogbouw in de omgeving is definitief verboden.
Deze toeristische magneet is onschatbaar voor de lokale economie. Na de schandelijke opsplitsing van Duitsland en de moeilijke reunificatie van Duitsland is het terug een nationale trots en een symbool van de Duitse onverzettelijkheid. De naam “Kölner Dom” wordt met respect uitgesproken, ook door de miljoenen toeristen. Men kan niet anders dan onder de indruk zijn van het gebouw en zijn rijke geschiedenis.
Architecturale specificaties
De buitenlengte is 144, 58 meter.
De buitenbreedte is 86, 25 meter.
De zuidelijke toren is 157,31 m hoog.
De noordelijke toren is 157,38 m hoog.
De totale oppervlakte is 7.914 M2.
De raamoppervlakte is 10.000 M2.
Het dak volume is 12.000 M2.
Kunstschatten
Een van de voornaamste kunstschatten is het hoog altaar uit 1322. Het is gebouwd met zwarte marmer, aan de voorzijde en de zijden zijn er witmarmeren niches die heiligen beelden bevatten.
Het “schrijn van de Drie Koningen” is mythisch betoverend mooi, de gouden kist heeft de vorm van een basilische kerk en zou de stoffelijke resten bevatten van drie koningen. De kist is versierd met brons zilver en prachtige smeedkunstwerk en edelstenen. De kist werd geopend in 1864 en er werd inderdaad menselijke resten en kledij gevonden.
Opmerkelijk is ook het Gero-Kreuz een grote crucifix uit eikenhout gemaakt. Zou afkomstig zijn uit 960 op bevel van aartsbisschop Gero gemaakt. Het is de oudste bekende crucifix ten noorden van de Alpen.
Daarnaast zijn er talrijke schilderijen, beelden en prachtige kunstvoorwerpen te zien in de kathedraal, sommigen veilig achter tralies, anderen gemakkelijk aan te raken. Opmerkelijk zijn ingemetselde tabletten uitgevaardigd door aartsbischop Englebert II die de toestemming verkondigde om Joden te laten verblijven op het grondgebied van Keulen.
De klokken van Keulen
Het spreekwoord “het horen donderen in Keulen” kent iedereen maar de Dom heeft ook elf gigantische klokken waarvan vier afkomstig zijn uit de Middeleeuwen.
De bekendste was de Dreikönigsglocke (3,8 ton) gemaakt in 1418.
De grootste vrije klok in de wereld is de St. Petersglocke (24 ton) heeft tevens zijn thuis gevonden in de Dom.
Bedenking
Dit gebouw is in alle betekenissen van het woord een monument. Er zijn bepaalde plaatsen in de wereld of bepaalde gebouwen waarvan de geschiedenis letterlijk zweeft in het aanwezig zuurstof, waarbij de muren verhalen lijken te fluisteren over lang vervlogen tijden, en je ogen vallen op nu weinig zeggende namen die eens belangrijke personages waren in hun tijd.
De Dom van Keulen is nu eenmaal een gebouw waar men letterlijk niet kan naast kijken, maar men kan ook niet negeren dat op deze plaats belangrijke beslissingen werden genomen, voorname mensen werden ontvangen en waar de geschiedenis vorm kreeg. Men kan zich niet ontdoen van de gedachte hoe het leven er was eeuwen geleden.
In schril contrast met de grandeur is nu misschien wel naast de talrijke geïnteresseerde bezoekers het een aantrekkingspool lijkt voor tientallen bedelaars. Het was waarschijnlijk in vorige eeuwen ook zo, grandeur lijkt steeds ook de marginalen in een maatschappij aan te trekken als een subtiel ironisch spel van contrasten.
Tijdens een recent bezoek was ik alvast nog steeds even onder de indruk van dit gebouw, als mijn eerste kennismaking vele jaren geleden. Met het ouder worden zal dit gebouw nooit aan ontzag verliezen, omdat geschiedenis belangrijk is en het niet kan verloochend worden dat dit gebouw is ontsproten als een eerbetoon aan het menselijk genie.
All trivia over De Dom van Keulen kan je hier vinden.
