Wilhelm Gustoff: De 9.000 doden van de Titanic van het Derde Rijk
Wilhelm Gustoff : De 9.000 verloren zielen op de Titanic van het Derde Rijk
Wanneer men aan de mensen vraagt wat de grootste scheepsramp is in de geschiedenis dan krijgt men steevast het antwoord de Titanic. Wat velen niet weten is dat er een veel grotere nautische catastrofe is gebeurd met een veel hogere tol in mensenlevens, “De Wilhelm Gustoff ” had de dubieuze eer om één van de hoofdpersonages te zijn. Heden ten dage bijna vergeten, bijna onbekend bij het grote publiek, één van de vele voorvallen in de geschiedenis die zich hullen in een waas van vergetelheid en in het geval van de Wilhelm Gustoff zelfs onverschilligheid. In tegenstelling tot andere schepen die een tragisch einde kenden zoals de Titanic, de Mary Celeste of de Lusitania is de Gustloff relatief onbekend bij het grote publiek, nochtans zijn alle elementen aanwezig om zich te meten aan de tragiek van de andere zee reuzen : grootsheid en klasse, menselijk leed, en dodelijke ondergang.
Kraft durch Freude
Hamburg 1937, een magistraal Cruise schip de Wilhelm Gustloff wordt gedoopt op de immense scheepswerven. Het paradepaardje van de organisatie “Kraft dur Freude” (kracht door vreugde), een nazi-instituut die Arbeiders uit het Reich beloonden voor goede prestaties, een soort van nazi gesponsorde vakbond en mutualiteit in één, werd te water gelaten onder het goedkeurend oog van de Führer en andere hoge partijbonzen. Duizenden mensen verdringen elkaar om een beeld op te vangen van hun leider en van het majestueuze nieuwe schip. In een perfect georkestreerde show loopt het schip in de haven van Hamburg, onder luid gejuich en de klanken van “Deutschland über Alles”. De specificaties van het schip waren indrukwekkend voor die periode. De totale lengte van het sierlijke vaartuig was 208,5 meter, de breedte 23,5 meter, er waren vier 8 cilinder diesel motoren, twee gigantische propellers, 9.500 pk aan brute kracht, de Wilhelm Gustoff haalde makkelijk een snelheid van 29 km/h, kon in normale omstandigheden 1.463 passagiers ontvangen, de bemanning bestond uit 417 man. De eigenaar “Deutsche Arbeitsfront” een overkoepelend orgaan die Kraft durch Freude onder zich had zou later ook verantwoordelijk zijn voor de ontwikkeling van de Volkswagen onder de leiding van Ferdinand Porsche. Voor Hitler was de Wilhelm Gustoff een belangrijke propaganda middel zoals verschillende andere elitaire projecten zoals de Hindenburg om er maar één te noemen.
De Wilhelm Gustoff als Propaganda
In 1938 wordt het schip operationeel, in het begin beperkt het nieuwe vlaggenschip zich tot routine reizen, en haalt zelfs de wereldpers wanneer ze de bemanning van een Engels cargo schip redden tijdens een storm in het Engels kanaal. Het incident mist zijn effect niet, de wereld bejubeld het kordaat optreden van het Duitse schip. Enkele weken later krijgt het schip een bevel van Hitler hemzelf en zet koers naar Engeland, waar het bij een schijn verkiezing die bepaald of Oostenrijk kan en wil aansluiten bij het Duitse Rijk, ingezet wordt al varend verkiezing lokaal voor de in Engeland levende Oostenrijkers en Duitsers. Wederom een magistrale Public Relations zet, de Engelse pers is zwaar onder de indruk over het “drijvende verkiezing lokaal”. Wanneer er nog massaal positief wordt gestemd op het referendum haalt dit terug de nodige publiciteit.
Na deze stunt wordt het schip ingezet bij de rest van de vloot van Kraft durch Freude en blijft ze dienst doen als Cruiseschip met variërende bestemmingen van tropische oorden en de ijselijke Scandinavische fjorden.
In 1939 is er nog een kort intermezzo en krijgt het schip een tijdelijke bestemmingswijziging. Wanneer Generaal Franco, notoire medestander van Hitler, de Spaanse Burgeroorlog wint, moeten de Duitse vrijwilligers die meevochten in het beruchte Condor Legioen gerepatrieerde worden naar Duitsland. De Wilhelm Gustoff kreeg die eer om hun soldaten te gaan ophalen.
Het Hospitaal Schip
1939, de tweede wereldbrand is een feit en enkele dagen na de oorlog met Polen wordt de Wilhelm Gustoff onmiddellijk ingelijfd bij de Duitse Kriegsmarine. Een groot deel van de burger bemanning wordt vervangen door marinepersoneel. Berlijn beslist dat de Wilhelm Gustoff samen met nog verschillende schepen uit de burgervloot ondergebracht worden bij de zeemacht en zal dienst doen als hospitaalschip. De nazivlag krijgt een nieuw symbool op het dek en op de romp die van het Rode Kruis. Het zou één van de best uitgeruste hospitaalschepen worden in de Duitse vloot, met aan boord een volledig medisch team en meer dan 500 bedden. Vreemd genoeg verzorgen ze in de eerste dagen van het Poolse conflict ook honderden Poolse gewonden. In totaal zou het schip duizenden gewonden halen uit de verschillende conflict haarden en terugbrengen naar Duitsland.
De tweede metamorfose
In nog geen jaar tijd ondergaat de Wilhelm Gustoff een nieuwe gedaante, die van officieel gevecht schip in de Duitse Marine. Het krijgt een nieuwe bestemming die van opleidingsschip voor jonge rekruten die dienst nemen bij de U-Boot vloot van de Kriegsmarine. De Duitse onderzeeërs spelen een vitale rol in het oorlog gebeuren en de Wilhelm Gustoff zou zijn nieuwe taak voor bijna de rest van zijn bestaan blijven waarnemen.
De zwanenzang
1945 Het Duitsland van weleer is al lang een schim van zichzelf geworden, er wordt gevochten op alle fronten, terwijl de vesting Duitsland zijn laatste krachten aan het verzamelen is voor de verdediging van de nationale grenzen. Vooral het Oostfront is zorgwekkend gezien er horden rode soldaten oprukken in een oncontroleerbare orgie van vernieling en misbruik. Het Rijk staat op instorten, in het Oosten, probeert men weg te geraken naar de Westelijke gebieden om uit de handen te blijven van de moordende communisten. Hitler heeft nog hoop dat de eindoverwinning nog mogelijk is, allerlei stuiptrekkingen worden nog op poten gezet en er wordt fanatiek gevochten niet enkel door de reguliere troepen maar vooral ook door de meest fanatieke eenheden zoals de S.S, de Hitlerjugend en de Volkstürm. De Duitsers verdedigen elke mm grond en de verliezen aan beide zijden zijn gigantisch.
Operatie Hannibal
De bevelhebber van de Kriegsmarine Grossadmiral Dönitz is er zich van bewust dat Duitsland de moeilijkste uren van zijn geschiedenis doormaakt en beveelt de evacuatie van Duitse troepen en burgers uit de gebieden die dreigen onder de voet te worden gelopen door de Russen. Alle beschikbare schepen worden naar de havens gestuurd om vluchtelingen weg te brengen, ook de Wilhelm Gustoffis erbij in Gotenhafen, ook wel eens het Duinkerke van het Derde Rijk genoemd. De chaos is compleet als duizenden mensen wanhopig op één van de schepen proberen te geraken. De meesten zijn vrouwen, kinderen, gewonden…Weerbare mannen hebben verplicht dienst genomen onder bevel van de S.S. en vechten aan de poorten van de stad tegen de communisten. In totaal worden meer dan 10.000 mensen aan boord gehaald van het eens zo prachtige luxe schip. Terwijl de ontreddering totaal is vaart de Wilhelm Gustoff weg naar veiligere oorden.
Maar in de ijzige donkere wateren loert een ander gevaar. Alhoewel de Russen perfect wisten dat de schepen gevuld waren met onschuldige vluchtende burgers en gewonde militairen, krijgen ze het bevel om hun genadeloos tot zinken te brengen. De Wilhelm Gustoff wordt 9 uur later dodelijk getroffen door drie torpedo’s afgevuurd door een Sovjet duikboot. Slechts 1.230 mensen overleven de ramp meer dan 9.000 weerloze en onschuldige mensen worden in enkele minuten gedood. Andere Duitse schepen proberen nog enkele mensen te redden maar zien tot hun afgrijzen honderden bevroren lijken drijven in de zee. De Wilhelm Gustoff zinkt naar de diepten der vergetelheid.
Bedenking
Bij het napluizen in de historie komt men bijna altijd tot de constatatie dat de geschiedenisboeken geschreven worden door de overwinnaars. De Wilhelm Gustoff is relatief onbekend omdat het toevallig een Duits schip was, doch de mensen aan boord zagen dezelfde zon opkomen als ieder ander mens, hadden hun plezier en leed, hun eigen verhaal, en hadden bovendien niet gekozen voor een leven in oorlogstijd. Naast de gruweldaden van de nazi’s is het misschien ook eens tijd om stil te staan bij de misdaden van de andere hoofdrolspelers, het zinken van de Wilhelm Gustoff was niks minder dan een massamoord op onschuldige vrouwen, kinderen en gewonden. Zelfs nu nog wordt het voorval stilgezwegen in de naam van een “politieke correctheid”.
De feiten zijn dat meer dan 9.000 mensen zijn omgekomen waarvan meer dan 50% kinderen. De Wilhelm Gustoff wordt nog steeds doodgezwegen, de redenen zijn duidelijk : het gebeurde aan de kant “van de vijand” en in oorlogstijd. Duitsland durft zijn oorlogsslachtoffers niet meer te eren uit een schrik voor een gewetensconflict en schuld. Het schip droeg de naam van een nazi-icoon. De geallieerden hebben de feiten deskundig geminimaliseerd en zelfs verzwegen. Ook de entertainment wereld laat dit verhaal links liggen, alhoewel het minstens even dramatisch is als de Titanic.
Jammerlijk kan ik maar tot de conclusie komen dat het Westen dikwijls de bal heeft misgeslagen in die broeierige Wereld Oorlog II periode zo was de vernieling van Monte Cassino een blunder van formaat en de bombardementen van Dresden een misdaad tegen de mensheid, het monopolie voor menselijk leed en onrecht was niet alleen in Duitse handen…
© Thalmaray- 2011 – revisie 2018.