Geronimo, legendarische apache leider
Geronimo, een naam die nog steeds tot de verbeelding spreekt en niet alleen in Hollywood westerns
Biografie
Geronimo of zijn Indiaanse naam Goyahkla was geboren in 1829 op het grondgebied welke nu deel uitmaakt van de Amerikaanse Staat New-Mexico als lid van de Apache stam. Uiteraard werd hij opgevoed volgens de traditionele Apache tradities. merkwaardig was wel dat zijn familie nauwe banden had met andere Indianen stammen wat niet echt gebruikelijk was. Hij trouwde met een vrouw die deel uitmaakte van een andere grote Apache fractie toen hij zeventien was. Samen hadden ze drie kinderen.
Tweede geboorte
In maart 1858 vielen Mexicaanse soldaten het kamp aan van Geronimo. Het werd een echte slachtpartij. Geronimo verloor zijn vrouw, zijn drie kinderen en zijn moeder. Slechts enkele overleefden de aanval. Zijn stamhoofd stuurde hem naar Cochise, een andere legendarische Indianen leider van de Apaches. Samen zouden ze wraak nemen tegen de Mexicanen, het waren trouwens diezelfde tegenstanders die hem de naam “Geronimo” gaven. Tijdens een heftige confrontatie met het Mexicaanse leger, was het Goyahkla die doorheen een spervuur van kogels één voor één de Mexicanen de keel over sneed, de soldaten waren in totale paniek en riepen de hulp in van St Jerome (Jeronimo!), de naam bleef “Geronimo” werd symbool voor terreur in de ogen van de blanken.
Oorlog
In de late 17e eeuw waren de eerste vijandelijkheden tegen de Apaches begonnen, sindsdien zijn ze eigenlijk niet meer gestopt. In 1835 was er een beloning voor iedere Apache scalp (afgesneden hoofdhuid met haar) die werd binnengebracht. Enkele ziekelijke elementen van de beschaafde “mensheid” maakten er zelfs hun broodwinning van. twee jaar later voerden de Indianen eindelijk tegenaanvallen op de Mexicanen. In een korte periode werd gans het territorium gedompeld in bloed en geen enkele Mexicaan was nog veilig, op hun beurt nam de grote Apache Natie wraak en genadeloos stopten ze de Mexicaanse indringers. Alhoewel hij technisch gezien nooit een stamhoofd werd, was Geronimo een echte leider voor zijn volk in iedere betekenis van het woord. Hij was een briljant strateeg en was verbonden met alle aspecten van de Apache manier van leven. Dit gaf hem een groot inzicht en wijsheid. Meerdere malen werd hij gewond en geraakt door kogels doch op miraculeuze wijze overleefde hij steeds de aanvallen. Hetgeen hem een bijna mythische status gaf bij zijn eigen volk, maar vooral ook bij zijn vijanden. Meer en meer Apaches en Indianen sloten zich aan bij hem, en zo werd hij de onbetwistbare leider in een bevrijdingsoorlog. Een guerrilla avant la lettre als het ware. De adoratie van zijn eigen volk stamde voort uit het hechte geloof dat hij beschermd werd door “Usen” de oppergod van de Apaches.
Militaire Carrière
In zijn rijke carrière als militaire leider was hij gekend als mastermind van talloze raids in de Mexicaanse Provincies en zelfs Mexicaanse steden, later werd hij even berucht in Arizona, Nieuw Mexico en Texas ditmaal tegen de Amerikaanse kolonisten.
Alhoewel hij in een onmogelijke positie was nam hij zowel de Mexicanen als de Amerikanen onder vuur. Hij werd verschillende malen gevangen genomen tussen 1858 en 1886 doch wist telkens te ontsnappen. Iedere ontsnapping ging gepaard met een zeer gewelddadige wraakactie van de Apaches tegen de blanken. Zijn aanvallen waren zo gedurfd en origineel, dat ze het moraal bij de mensen van zowel boven als onder de Rio Grande de dieperik injoegen. Op het einde van de jarenlange klopjacht bestond zijn leger nog uit 36 mensen, ze ontsnapten telkens succesvol van duizenden Amerikaanse en Mexicaanse troepen die hun volgden als opgejaagd wild. Deze exploten maakten van hem een echte Amerikaanse legende en de meest beroemde Indiaan aller tijden. Hij genoot het bedenkelijk genoegen van de bijnaam die de pioniers hem gaven “De verschrikkelijkste Indiaan die ooit leefde”. Zijn groep was één van de laatste authentieke Indiaanse verzetsstrijders die streden tegen de Amerikaanse kolonialisten.
Overgave van de Apache Natie
In 1886 nam tientallen jaren van zeer harde strijd gaf Geronimo zich over aan een officier van de U.S. Cavalerie. Merkwaardig was wel dat de leidinggevende officier van toen Lt. Gatewood een zeer grote rol heeft gespeeld in een relatief vredelievende overgave, gezien hij Apache taal sprak en ook respect had voor de Indiaanse tradities. In een later interview met Geronimo werd duidelijk dat er een soort van wederzijds respect en bewondering was tussen de twee mannen. De uiteindelijke overgave nam plaats in Arizona. Het is wel bekend dat Geronimo nooit zou hebben gecapituleerd aan de Mexicanen voor wie hij een grondige haat voelde. De wapens die Geronimo overhandigde staan thans nog ten toon in West Point, de wereldvermaarde Militaire Academie van de Verenigde Staten.
De condities van de overgave werden niet echt gerespecteerd door de blanken, die traditioneel alle verdragen met de Indianen vroeg of laat hadden verbroken, bedrogen of niet nageleefd. De Apaches werd naar een concentratiekamp gestuurd in Florida en later naar Alabama en Oklahoma. Ondertussen werd Geronimo een heuse beroemdheid, maakte gast optredens op de wereld tentoonstelling van St Louis (1904) en was gast bij de inauguratie van President Theodore Roosevelt (1905). Met enigszins tegenzin vertelde hij nog zijn levensverhaal aan een biograaf, het werd één van de belangrijkste documenten over de geschiedenis van het wilde westen.
Einde van een groot Staatsman
In 1909 overleed Geronimo aan een longontsteking nadat hij van zijn paard viel. Officieel was hij nog steeds een krijgsgevangene van het Amerikaanse leger. Het grote verdriet van de Indianenchief was het feit dat hij nooit de toestemming had gekregen om terug te keren naar zijn Apache geboortestreek. Zijn laatste woorden waren uitdrukkingen van spijt dat hij de strijd had opgegeven. Hij werd begraven op een kerkhof van Indiaanse krijgsgevangenen.
Trivia
- In 1986 werd de schedel van Geronimo gestolen uit zijn graf, vermoedelijk door een ultrageheime rechtse Organisatie gekend als “skull and bones”. Heimelijke broederschap van de absolute elite in de Verenigde Staten, met onder andere Presidenten in de ledenlijsten.
- Geronimo! is nog steeds een aanvalskreet en werd onder andere gebruikt in de Tweede Wereldoorlog.
- De naam Geronimo werd overwogen als benaming voor een High Tech aanvalshelikopter, het werd uiteindelijk de “Apache helikopter”.
- De films over zijn leven die gemaakt werden zijn bijna ontelbaar, ik kan zeker “Broken Arrow” aanbevelen en “Fort Apache”.
Bedenking
De Native Indiaanse onderdrukking is mijns inziens één van de zwarte bladzijde in de geschiedenis van een land die zich voorvechter noemt van vrijheid en democratie. Samen met de slavernij zijn dit perioden waar men best niet te trots op is in Washington. Merkwaardig is dat in tegenstelling tot de strijd van de ontvoogding van de Amerikaanse Afrikaan eigenlijk niemand de verdediging heeft opgenomen van de grote Indianen Naties die eens heersten over wat wij nu de Verenigde Staten noemen. De trotse namen van Apache, Cheyenne, Seminole, Sioux zijn nu slechts kanttekeningen in de geschiedenis en scenario’s voor Hollywood producties. Ook nu nog wordt de Indiaanse cultuur zo goed als doodgezwegen. Indien je de tijd neemt om je erin te verdiepen is dit echter de echte geschiedenis van de U.S.A., het is onbegrijpelijk dat die natie en de wereld dit niet inzien. Wat mij betreft was Geronimo een echte vrijheidsstrijder. Waarom Martin Luther King dag en geen Geronimo dag in de States is voor mij een raadsel. Een merkwaardige man die het slachtoffer werd van de “vooruitgang”.
© Thalmaray – 2011.
Het levensverhaal van Geronimo in boekvorm kan je hier vinden.
