Ilse Koch: de bitch van Buchenwald
Ilse Koch is een naam die per toeval in de registers van de geschiedenis is terechtgekomen. Ze werd geboren in Dresden, Duitsland op 22 september 1922. Haar jeugd was compleet onopvallend. Zij was een neutrale persoonlijkheid: vriendelijk en vrolijk. Op haar vijftiende leeftijd begon ze een boekhouderopleiding.
Ze begon haar actieve loopbaan in een periode waar Duitsland uit een diep dal aan het klauteren was. Na de eerste wereldoorlog was Duitsland op de knieën gedwongen door onredelijke capitulatievoorwaarden de vernedering was gigantisch en het land kreunde onder een zware economische en misschien nog belangrijker een identiteitscrisis. In 1930 vervoegde ze net als veel van haar vrienden de N.S.D.A.P., de nazipartij van Adolf Hitler.
De nazi’s waren het symbool van de herwonnen hoop, de onmacht en corrupte traditionele partijen hadden veel wrevel opgewekt bij de Duitse bevolking. De belofte van Hitler om het Verdrag van Versailles af te schaffen zorgde ervoor dat zijn populariteit ongekende hoogtes kende. De geallieerden waren in hun hoogmoed en arrogantie onrechtstreeks zelf verantwoordelijk voor het aan de macht komen van de Führer. Ilse geloofde in de nazi-ideologie en leerde in deze kringen ook haar toekomstige man kennen: Otto Koch, ze huwden in 1936.
Een jaar later werd haar man commandant van het concentratiekamp Buchenwald. Het was een van de eerste kampen na de opening van Dachau. Ilse Koch kon niet wachten om samen met haar echtgenoot te werken. Haar enthousiasme liep echter de spuitgaten uit en ze werd een van de meeste gevreesde nazi’s van de tweede wereldoorlog.
Het is ironisch wanneer men denkt aan oorlogsmisdadigers of fervente nazi’s het altijd mannen zijn die in de geest springen. Koch zou bewijzen dat vrouwen zo mogelijk nog ferventer nazifanatici konden zijn. In Buchenwald was ze de ijzeren dame, met het geld afgenomen van de gevangenen genoot ze van alle luxe, zoals de bouw van een persoonlijke paardenmanege.
Haar intiem pleziertje was om gevangen af te ranselen met een zweep terwijl ze paardreed. Overlevenden van deze hel verklaarden later op haar oorlogstribunaal dat ze een zichtbaar sadistisch genoegen in had om kinderen naar de gaskamers te sturen.
Op hetzelfde tribunaal werd er ook ruimschoots aandacht besteed aan haar lugubere verzamelingen zoals lampen, handschoenen en boekomslagen gemaakt van menselijke huid. Gevangen met mooie tatoeages werden gevild, gedood en de verwijderde huid verdween in haar verzameling. Deze items werden later bezwarende bewijsstukken tegen haar.
Het echtpaar Koch hielden zodanig lelijk huis dat in 1943 ze zelf werden gearresteerd door de nazi’s. De 24ste augustus 1943 werden ze in beschuldiging gesteld van fraude en moord op gevangenen. Zelfs de meest gevreesde S.S.-ers vonden hun methodes te wreed en te hallucinant. Een week voor de bevrijding van Buchenwald werd haar man door een nazitribunaal ter dood veroordeeld. Ilse Koch werd vrijgesproken bij gebrek aan bewijzen.
Het was pas na 1945 dat het sadisme en de wreedheid van Ilse Koch ruchtbaarheid kreeg; Onder hevig publieke vraag werd ze terug voor de rechtbank gebracht. In 1947 moest ze verschijnen voor een militaire geallieerde rechtbank voor oorlogsmisdadigers. Op de getuigenbank verklaarde ze doodleuk dat ze 8 maanden zwanger was. Ironisch want het enige contact was met haar mannelijke ondervragers, waarvan verschillende Jood waren.
Ondanks haar zwangerschap werd ze schuldig bevonden van medeplichtigheid voor de Buchenwald moorden en kreeg ze levenslang.
Haar zoon die ze had bij haar echtgenoot en het tweede kind van wie de vader onbekend was werden geplaatst in pleeggezinnen.
Twee jaar later kreeg Ilse Koch, de bitch van Buchenwald onverwacht strafvermindering tot slechts 4 jaar gevangenschap. De interim militaire gouverneur Lucius D. Clay van de Amerikaanse zone in Duitsland beval deze wel opvallende maatregel. De motivatie hiervoor was extreem vaag, volgens de generaal was de veroordeling er gekomen zonder voldoende bewezen bewijslast.
De publieke verontwaardiging was gigantisch en ze werd terug gearresteerd, haar tweede proces begon in 1950. Ze verloor regelmatig het bewustzijn en werd verschillende malen uit het gerechtsgebouw gedragen. Er waren 250 getuigen, waarvan 50 in haar voordeel spraken. De eerste veroordeling van levenslange opsluiting werd nogmaals bekrachtigd.
Tijdens haar incarceratie probeerde ze verschillende malen bezwaar aan te tekenen en zelfs gratie te vragen, het werd steeds verworpen. In die periode herstelde haar tweede zoon Uwe het contact let zijn moeder en bezocht hij haar regelmatig.
Op 1 september 1967 pleegde Ilse Koch zelfmoord. Ze werd begraven in een ongemarkeerd graf op de begraafplaats van de gevangenis.
De zogenaamde lampen en andere voorwerpen vervaardigd uit menselijke huid werden niet teruggevonden, en bepaalde historici betwijfelen nu het bestaan ervan. DNA testen uitgevoerd spreken elkaar tegen, de vraag of het inderdaad menselijke huid was blijft dus onbeantwoord. De bitch van Buchenwald alleen kende het antwoord.
De zaak Ilse Koch is historisch interessant omdat het duidelijk was dat niet alleen mannen zich schuldig hadden gemaakt aan een blind fanatisme voor de nazi-ideologie. Het leert ons verder dan niet alleen ronkende namen zoals Heinrich Himmler of Reinhard Heydrich de onmenselijkheid in zich loslieten met een verbazingwekkende souplesse. Het illustreert treffend dat iedere mens een donkere schaduw in zich draagt die onder de juiste omstandigheden en/of met de juiste motivatie naar bovenkomt zonder scrupules of zonder gewetensbezwaren.
Het zou ook fout zijn om te concluderen dat deze psychopathische eigenschappen enkel te vinden waren tijdens het Derde Rijk. Doorheen de geschiedenis zijn er mannen en zeker ook vrouwen geweest die de innerlijke demonen lieten overnemen tijdens periodes van gewapende conflicten of intriges in de politiek-sociale wereld. Ilse Koch mag dan een product van haar tijd zijn geworden, ze was bovenal ook een klassiek voorbeeld dat er een moordenaar huist in ieder van ons.
Wanneer men nu de gruwel ziet gepleegd door talloze moslimterroristen van I.S. kan men moeiteloos in een adem concluderen dat niet alleen de nazi’s het monopolie hadden op onmenselijke wreedheid. Het is historisch dan ook weinig intellectueel flatterend om zich te beperken tot de gekende geschiedenisboekjes boosdoeners. Dat Stalin een grotere massamoordenaar was dan Hitler wordt vergeten, dat de S.S.-koorknaapjes waren vergeleken bij de beulen van de Kalachnikov-islam sijpelt ook nog niet door. De moordlust opgewekt door een ideologie of een personencultus is van alle tijden.
Ilse Koch bewees dat ook vrouwen het cliché gemakkelijk doorbreken van fragiele en lieve wezens als het normbesef tussen goed en kwaad totaal ontbreekt. Het verhaal Koch is een herinnering van de geschiedenis dat het oerinstinct moord duizenden gezichten kent en zich niet laat definiëren door leeftijd, afkomst, sekse of opvoeding. Hoewel haar naam onbreekbaar is verbonden met Buchenwald, is deze plaats een van de vele plaatsen in de geschiedenis waar onbeschrijflijke gruwelijkheden hebben plaatsgevonden in naam van een god, een religie, een vorst of een ideologie. Het beest in de mens is nooit ver weg.
https://www.youtube.com/watch?v=6kFSfKG8zKY
© Thalmaray
Literatuur over Ilse Koch kan je hier vinden.
