John Massis: de Hercules van Gent
John Massis een Vlaamse legende – Al als tiener keek ik op naar mensen die buiten het traditionele pad durfden wandelen, mensen met verhalen en vooral mensen met aspiraties en dromen. Er zijn mensen van wie je weet dat hun verhaal bijzonder is, ook al zijn ze nu 25 jaar na hun dood compleet illustere onbekenden. Sommigen proeven heel eventjes van succes, rijkdom en roem om even snel terug uit te doven als een komeet die zijn laatste rondje heeft uitgevoerd. Als zestienjarige kwam ik louter toevallig in contact in Gent met John Massis.
John Massis beschrijven is even complex als een impressie proberen weer te geven van een kunstwerk. De volksfiguur Massis was er één van ongekende hoogtes en ook één van duistere tragedie. De mens achter Massis was bijna onzichtbaar, zijn volledig wezen stond in teken van een gecreëerd personage: die van John Massis de Hercules van Gent.
Loopbaan van John Massis
Hoe kan men een loopbaan omschrijven van een moderne zigeuner, een charmante vagebond en avonturier die desondanks alles op alles zette om enkele dromen waar te maken? John Massis was een van de laatste grote variété artiesten in Europa. Hijzelf begreep al gauw dat hij 100 jaar te laat was geboren, indien hij had geleefd in andere tijden zou hij minstens even groot geworden zijn als een Houdini.
Hij staat nu vooral bekend als een krachtpatser: de man met de sterkste tanden in de wereld. De volkse stuntman slaagde erin om verschillende records op zijn naam te vestigen in het Guiness Book of records. Enkel met de oerkracht van zijn gebit slaagde hij erin om treinstellen, vliegtuigen, helikopters en luchtballonen te bedwingen of voor te trekken. Met een enorme natuurlijke kracht plooide hij stalen buizen alsof het rubber was. Als bon vivant van het eerste uur vertoefde hij in de wereld als circusdirecteur, performer, stuntman en acteur. Nu nog is het ontzagwekkend hoe sterk die man in feite was.
Wilfried Morbée
John Massis werd door hem aangenomen als zijn artiestennaam, maar de figuur slorpte de echte man Wilfried Morbée op. Het verhaal van John Massis, is zoals bij vele artiesten, het cliché verhaal van de mythe die de mens verstikt. Massis was de uitvoerde van Morbée’s dromen. John Massis was constant op zoek naar bevestiging van zijn talent, en holde achter aan onmogelijke droom na. Begaafd met een bijna heroïsche kracht had hij het allemaal om het te maken op het wereldtoneel doch hij werd naar eigen voeling benadeeld door zijn bescheiden afkomst en het feit dat hij in Europa was geboren. De artiest John Massis die honderden fans had was een surrogaat voor de zoektocht naar liefde en erkenning van de man achter de performer.
Na de eerste grote triomfen waarvoor hij maar deels de erkenning kreeg die hij nochtans terecht had verdiend, veranderde de ontgoocheling en een niets ontziende woede en frustratie. De man die ijzersterk was had nooit geleerd zich te wapenen tegen de onverschilligheid van de mensen en de oneerlijkheid die soms iemands levenspad bewandeld.
De stuntman die de hemel werd aangeprezen in Japan en de Verenigde Staten, bleef ondanks alles een gewone Vlaamse jongen. Een kwetsbare man die nooit kaas had gegeten van marketing of diplomatie. Na een triomftocht doorheen de Verenigde Staten besloot hij terug te keren naar het kille Vlaanderen waar zijn carrière gedoemd was om een stille dood te sterven net zoals hij.
De records en stunts
In 1960 trekt hij in Wallonië een Volkswagen Kever voort met zijn tanden waarin 4 personen zitten.
In 1963 gaat hij definitief in het circus werken.
1967 eerste Guiness Book of records vermelding. Hij trekt met zijn gebit in Brussel een tram van 15 ton verder. Hij breekt later het regerende record en sleept 36 ton 15 meter ver.
In 1969 probeert een vliegtuig met 200 paardenkracht tevergeefs te vertrekken op 2100 toeren, de tanden van John Massis houden het toestel immobiel.
1972 Grimbergen, Vlaanderen, ook een vliegtuig van 700 paardenkracht op 1800 toeren laat hij niet opstijgen.
1974 Verbazing in de Verenigde Staten: 2 paar Metropolitan M1 Cars van 95 ton worden voortgetrokken door John Massis enkel en alleen met zijn tanden.
1975 gigantische tournee in Japan en de Verenigde Staten.
1976 in de thuisbasis Gent verplaatst hij moeiteloos met zijn tanden een locomotief van 121 ton.
1977 heft in de Franse hoofdstad 233 kg 15 cm van de grond.
1978 trekt in Stockholm 3 treinwagons van 126,3 ton 3,5 meter ver.
In hetzelfde jaar houdt hij in Schepdaal een luchtballon aan de grond.
1979 Hollywood: John Massis kan een helikopter tegenhouden met zijn tanden van 170 pk.
1983 Manchester: John Massis trekt een volle bus verder ook hier weer met zijn gebit.
De val van een reus
John Massis heeft zijn leven lang geworsteld met een gevoel van miskenning. Door zijn simpele volkse afkomst werd hij dikwijls niet ernstig genomen. In het buitenland werd hij bejubeld doch in eigen land kreeg hij weinig of geen media aandacht en werd er telkens redenen gezocht om hem belachelijk te maken.
Hij had het ook zwaar met het feit dat de mensen televisie verkozen boven straatamusement. Het circus was ten dode opgeschreven. Sterke mensen werden niet meer gerespecteerd integendeel ze werden bespot en niet naar waarde geschat. De frustratie hieromtrent stapelde zich op met de jaren als een sluipend gif en ten slotte zou hij zichzelf vernietigen. Op zijn latere leeftijd kreeg hij te maken met diabetes en zijn eens zo sterke lichaam verloor bijna op enkele dagen zijn legendarische kracht. Gezien hij ook geen geluk had in de liefde besliste hij in 1988 om zelf uit het leven te stappen.
Ongewild creëerde hij zo de mythe van een ijzersterke held die verdronk in een zee van tragiek.
Bedenking
Het is verbazend te constateren dat niet alleen een gave of een talent zekerheid bieden voor een gelukkig en geslaagd leven. Is het de vloek van alle kunstenaars dat hun leven is verbonden met een soms onnoemelijke dosis tragedie?
De tweede even verbijsterende vaststelling is dat dikwijls mensen in staat zouden zijn om nog meer grotere dingen te realiseren indien er ergens een vorm zou zijn van erkenning. Het ontbreken aan waardering lijkt inspirationeel en psychisch dodelijk te zijn. Ontelbaar lang is de lijst van bijzondere mensen die kozen om zelf uit het leven te stappen.
John Massis had ergens gelijk dat hij 100 jaar te laat was geboren, de hoofdoorzaak dat variété is verdwenen is dat de mensen zich over niets meer verbazen, onze flitsende snelle maatschappij zoekt niet meer naar de magie van een act.
John Massis blijf ik herinneren als een ruwe bolster met een hart op de juiste plaats, maar ook als de non-conformist met een vlijmscherpe tong. Een man naar mijn hart. Gelukkig zijn er enkelen die hem de erkenning nu geven die hij zijn leven lang heeft gezocht.
https://www.youtube.com/watch?v=wuvPSQWThls
