Lia Fail: de sprekende steen of de steen van het lot
Lia Fail: de sprekende steen of de steen van het lot – De fantasiewereld van legendes en mythes is steeds populair geweest in de geesten van de mensen. De meest bekende sagen zij ontstaan door mondelinge overlevering of in de literatuur doch in sommige oude Europese culturen hebben ze nu nog een markante plaats in de tradities en de nationale trots.
Het mistige en soms onherbergzame Schotland met zijn duizenden verhalen over draken, ridders en clans is het decor van een wonderbaar historisch verhaal. Tussen de Glenns van Schotland wordt nog altijd met ontzag gesproken over “The Stone of Destiny”, de steen van het noodlot ook wel de sprekende steen genoemd.
Beschrijving
De steen van het noodlot is een ceremoniële steen die sinds mensengeheugen gebruikt werd tijdens de kroning van de Schotse koningen. Volgens de legende koos de steen de volgende monarch. De steen zou eigenlijk afkomstig geweest zijn uit het heilige land. De rechthoekige zware zwarte steen was versierd met vreemde bijna buitenaardse symbolen aan de zijkanten. De steen zou bovennatuurlijke eigenschappen bezitten en is sinds het begin van de Schotse geschiedenis aanwezig geweest in Argyll juist ten noorden van Glasgow.
Geschiedenis
De zesendertigste Koning van de regio, Kenneth I was de grondlegger van het Schotse koninkrijk en hij koos Scone als zijn hoofdstad rond 840 n.C. De sprekende steen werd gebracht naar de nieuwe hoofdstad in het Paleis van Scone in Pertshire. Alle volgende monarchen werden vervolgens aan de voet van de steen gekroond.
Karakteristieken
De steen Lia Fail: de sprekende steen of de steen van het lot is eigenlijk een megaliet en is 650 mm lang, 400 mm wijd en 27 mm diep. De steen werd in oude teksten beschreven als gitzwart met vreemde symbolen aan de zijkant. Volgens sommige geschriften waren deze symbolen van een zilver of gouden kleur. De herkomst van de steen blijft onbekend. Het blijft een mysterie waarom de Schotten een enorm belang hechten aan de steen.
De Legende
Zoals meestal het geval is met sagen zijn er verschillende uiteenlopende versies. Een versie gaat zelfs terug naar Bijbelse tijden, de steen zou deel uitmaken van de Ark in de heilige tempel. De steen zou gereis hebben van Syrië naar Egypte met Koning Gathelus die later om strategische redenen vluchtte naar Spanje. Een nazaat van deze koning werd tot koning gekroond op deze steen in Ierland. De schotten brachten ten slotte de steen naar Schotland als oorlogsbuit.
Met historische zekerheid kan men stellen dat de steen van het lot in Schotland verbleef tot dat de Engelse Koning Edward I het veroverde op de Schotten in 1296, en werd ondergebracht in Westminster Abbey in Londen. De laatste jaren zijn heel veel historici ervan overtuigd dat de monniken in Scone een replica meegaven aan de Engelse indringers. De steen die de Engelsen tot op de dag van vandaag bestempelen als “de sprekende steen” heeft een zand-roodachtige kleur en er zijn geen inscripties te bespeuren op de zijkanten. Het is niet ondenkbaar dat de Schotten de Engelsen hebben bedrogen en gewoon een replica meegaven.
De steen van het lot werd ingebouwd in de Koninklijke troon in 1301. Vraag is wel of dit de echte steen was? De koning Edward II en alle volgende Britse monarchen werden gekroond op de steen. Naast de vele wetenschappers leeft bij de Schotse bevolking sterk het idee dat de echte steen van het lot nooit de Engelse koningen heeft gekroond.
Schotse verhalen
Indien men denkt dat het hier puur en alleen gaat over folklore heeft men het danig mis, er zijn talloze geschriften teruggevonden onder andere opgetekend door monniken die eigenaardige eigenschappen toekennen aan de steen. Net zoals in alle andere monarchieën werd er soms hardhandig gestreden voor de kroon. Volgens de overlevering was het daadwerkelijk de steen die de volgende koning koos uit de gegadigden. Vele troonpretendenten waren kandidaat en verzamelden in de oude abdij. De laarzen van de gegadigden werden traditioneel ingesmeerd met Schotse modder. De steen liet op miraculeuze wijze de modder bewegen van de laarzen naar de laars van één man, deze man werd onbetwistbaar de nieuwe vorst. Hoe fabelachtig dit ook klinkt, zo is het naar waarschijnlijkheid daadwerkelijk gegaan.
De terugkeer naar de Highlands
Op 30 november 1996 verzamelden zich tienduizenden mensen in Edinburgh, de hoofdstad van Schotland. Na al die jaren werd de “sprekende steen” of zijn replica terug overgedragen aan Schotland. Onder druk van de Schotse nationalisten stelde Het Verenigd Koninkrijk dit gebaar als een teken van “goodwill”. Hoewel de Schotse natie uitzinnig was van vreugde, was ook hier terug de eeuwige vraag terug: “Was het de echte steen?”.
In 1950 hadden Schotse nationalisten al eens de steen gestolen uit de abdij van Westminster doch hadden deze terug moeten geven. Dit incident gaf terug brandstof voor de controverse over de echtheid van het historisch voorwerp.
Weetjes en feiten
De sprekende steen Lia Fail kreeg heel wat synoniemen in de loop der eeuwen, hier volgen de voornaamste: De Enigma Steen, De oosterse steen, de marmeren troon, de steen van de farao, de steen van het gevierd geheugen, de steen van Schotland, de steen van Scone, de kroningssteen, en voornamelijk Lia Fail.
De Steen zou zijn weg hebben gevonden van Egypte naar Schotland via een bewogen geschiedenis en verschillende omwegen. Het meest aannemelijke is dat de steen eigendom was van de dochter van de farao Akhenaten. De prinses Meritaten zou zijn geïdentificeerd als heerser over het Koninkrijk van de ark.
In de buurt van Scone werden typische Egyptische grafkamers ontdekt in 1955 welke wel eens het bewijs zouden kunnen zijn van de oorsprong van de steen.
De naam Scotland zou afkomstig zijn uit een Egyptisch woord Scota, hoewel dit woord meer Grieks klinkt dan Egyptisch.
De steen van het lot is eigenlijk een povere vertaling van het Gaelic (Gallische taal) “Lia” heeft als betekenis: grote steen, “fail” betekend: lot. Het is meer denkbeeldig dat het woord afkomstig is van het Ierse “faileas”, wat dan weer spectrale schaduw heeft als betekenis.
Ook in de Ierse mythologie is er sprake van de Lia Fail, als zijnde één van de mythologische wapens die waren bekend bij de eerste Ierse goden.
Het woord “Scota” zou echter ook als betekenis “schaduw”, “donker” en “geheim” hebben.
Waren de beschreven symbolen aan de zijkanten van de steen, Egyptische hiërogliefen?
Of is deze steen uit de hemel gevallen zoals een andere legende het vertelt, een hemelsteen met bijzondere krachten?
Bedenking
Dit verhaal is in de beste traditie van de Arthur legende en de sagen van Merlijn, en neemt een belangrijke plaats in bij de Schotse folklore. De veelvuldigheid van de geschriften is merkwaardig te noemen, alsook de hoge symbolische waarde die de Schotten nu nog altijd verlenen als nationaal symbool.
Bij het bestuderen van de oude teksten valt het op dat de zogenaamde feiten met ontzag zijn opgetekend, soms door geestelijken die niet vlug onder de indruk zijn van “bovennatuurlijke” fenomenen. Deze religieuze autoriteiten hebben bijvoorbeeld nooit de steen bestempeld als zijnde een product van het kwaad of van de duivel, wel integendeel de monniken van Scone zouden hun leven hebben gegeven voor deze sprekende steen.
Het is hoogst aannemelijk dat de steen van het lot die wij nu kennen een replica is. Historisch was er genoeg mogelijkheden om de echte steen te vrijwaren van de Engelse bezetter. Het is bovendien ondenkbaar dat het trotse Schotse volk van die tijd zonder slag of stoot de steen zou hebben overhandigd aan een barbaarse koning die niet zou hebben misstaan in de rij van oorlogsmisdadigers.
Het geheim ligt waarschijnlijk begraven in één van de laatste rustplaatsen van de Schotse koningen, of in de abdij van Scone zelf. De meest waarschijnlijke schuilplaats en logische keuze is volgens mij het eiland Iona, bakermat van de Schotse natie, en bolwerk van de monniken van Scone.
© Thalmaray
