Louis Armstrong: het boegbeeld van de Amerikaanse Jazz

By thalmaray January 11, 2019 Artikels Biografieën 2 Comments

Louis Armstrong: het boegbeeld van de Amerikaanse Jazz

Louis Armstrong een Amerikaanse legende – Niets kon vermoeden dat in 1901 in een arme zwarte getto van de Verenigde Staten een kind zou worden geboren die niet alleen zou uitgroeien tot een man die een identiteit zou geven aan de een echte Amerikaanse muziekvorm, maar die ook zou uitblinken als mens als aldus de emancipatie van de Afro-Amerikaan een onschatbare dienst heeft bewezen. In de baarmoeder van de jazz, de bruisende ex-koloniale stad van New Orleans zag Louis Armstrong het levenslicht in één van de armste wijken, die als bijnaam het slagveld had.

Het werd al gauw duidelijk dat de jonge Louis Armstrong een wonderkind was, niet alleen werkte hij tientallen banen om zijn zuster en zijn moeder te helpen met de overleving in de armoede. In de zwoele nachten van New Orleans zong hij al op straathoeken voor enkele centen. Op zevenjarige leeftijd had hij zijn eerste echte trompet gekocht. Ondanks zijn talenten was hij wel degelijk een kind van zijn omgeving zoals zijn aanvaring met de wet bewees op 11-jarige leeftijd. Op oudejaarsavond vuurde hij een wapen af, en de jeugdrechtbank stuurde hem onverbiddelijk naar een opvoedingskamp. Vreemd genoeg was het daar dat hij muziekles volgde en in een orkest zijn eerste stappen zette als musicus. Na de veroordeling van 18 maanden had hij zichzelf geschoold tot volwaardig musicus en kon hij zich onafgebroken in zijn levensonderhoud voorzien. Als freelance trompettist schuimde hij de kroegen af in New Orleans en kwam in contact met de groten der Jazz. De Afro-Amerikaanse invloed op de muziek was explosief met genres als blues, ragtime en zelfs country en western. Een invloed leek al deze stromingen langzaam op te slorpen en was enorm populair onder de zwarte bevolking, algauw werd jazz een begrip in de wereld.

De opmars van Satchmo

Louis Armstrong werd in het milieu liefkozend Satchmo genoemd en hij begon een reputatie op te bouwen die de andere muzikanten voorgoed in zijn schaduw plaatste. Het werd duidelijk dat New Orleans veel te klein was geworden voor zijn enorm talent. In de jaren twintig trok hij naar Chicago in een gerespecteerde jazzband en kwamen ze na een succesverhaal terecht in New York. Ondertussen perfectionerende Louis zich steeds verder en ontwikkelde een eigen handtekening in zijn muziek.

Zes jaar later kwam hij in triomf terug naar Chicago en was ondertussen uitgegroeid tot de best verkopende jazz muzikant in de Verenigde Staten. Zijn handtekening was een enorme kracht die hij kon leggen in zijn trompet, dit had nog niemand hem voorgedaan en hij werd hiermee legendarisch. Zijn aparte gebroken stem gaf de geboorte aan een totaal nieuw muziekgenre welke later scat werd genoemd, wonderbaarlijk paste het uitstekend bij de trompet muziek. In jazz middens werd aangenomen dat hij zijn instrument gebruikte als een stem en zijn stem als een instrument. De uniek Louis Armstrong sound was definitief een feit.

De Jazz Koning

In 1926 werd hij gekroond als de koning van de jazz muziek. De platenverkoop was ondertussen niet alleen nationaal en spectaculair, maar zijn sound was een wereldwijd fenomeen. Ook in Europa werd de sympathieke Amerikaan met de gigantische glimlach een beroemdheid. Hij werd bestempeld als de enige die jazz een gezicht kon geven en ervoor zorgen dat deze muziekvorm een legitimatie kreeg te midden van de andere gevestigde muzieksoorten. In 1930 was hij verreweg de belangrijkste Amerikaanse artiest en veroverde hij Europa. Zijn muziek zou later een enorm effect hebben op de big band sound van de orkesten zoals Glenn Miller, Harry James en Benny Goodman. In een toen nog racistisch Amerika leek het niemand te deren dat hij van Afrikaanse afkomst was. Hij is ontegensprekelijk de eerste kleurling die zoveel bijval heeft gekend bij een wit en zwart publiek.

De levende legende

Na de donkere jaren van de tweede wereldoorlog werd Satchmo door de Amerikaanse overheid graag opgevoerd als een goodwill ambassadeur en hij werd zorgvuldig door de staat gesponsord. Vooral in Afrika was hij een publiek trekker en gaf er een reeks concerten voor telkens meer dan 100.000 uitzinnige fans.

Hoewel hij weinig tegenkantingen had gekend in zijn carrière was racisme hem niet vreemd en sprak hij uitzonderlijk over de sociale problemen tussen zwart en wit in de Verenigde Staten. Eventjes werd het hem niet in dank afgenomen doch dankzij de openheid van geest die typisch was in het artiestenmilieu zou hij nooit volledig uit de gratie vallen. Vrienden zoals Frank Sinatra, die bekend was voor zijn raciale aanvaarding steunden hem door dik en dun.

In de jaren 50 kan men stellen dat Armstrong een levende legende was geworden. Hij werd letterlijk aanbeden door generaties van muzikanten en aangehaald als het grote voorbeeld van de jazz muziek.

Hollywood

Zijn talent werd ook al zeer vroeg opgemerkt door de talentscouts in Hollywood en hij schitterde in verschillende producties omgeven door de meest legendarische tegenspelers. Zo was hij onder andere te zien in de film High Society, met Bing Crosby, Grace Kelly en Frank Sinatra. Mijn inzien zijn dit de best bewaarde filmfragmenten van de gigantische vertolker.

Het laatste trompetgeschal

Op 6 juli 1971 ontglipte hij aan de wereld vredig in zijn slaap. Zijn dood bracht een shock teweeg in de muziekwereld en de globe. Zijn begrafenis werd bijgewoond door 25.000 rouwenden en hij kreeg een officiële uitvaart in New York City.

De culturele nalatenschap van Louis Armstrong

Uiteraard is hij door zijn muziek onsterfelijk geworden, nu nog gebruikt men zijn stem en muziek voor talrijke gelegenheden en reclamespots. Denk maar aan “What a Wonderful World” die nog dagelijks ergens op de planeet weerklinkt. De totaliteit van zijn werk is één van de grootste schatten van de Amerikaanse Jazz.

Naast de gebruikelijk eerbetuigingen en lofbetuigingen is er ook een museum naar hem genoemd die niet alleen de pareltjes uit de beginperiode van de jazz probeert te vrijwaren voor het nageslacht maar ook de temporaire jazz steunt.

Zoals alle grote mensen blonk hij vooral uit door zijn eenvoud en de onsterfelijke passie voor zijn grote liefde. Hij huwde in totaal vier maal, doch zijn enige grote liefde bleef voor altijd de jazz.

Bedenking

Wat velen niet weten is dat deze man die de wereld 50 jaar kon boeien met zijn muziek ook twee autobiografieën heeft geschreven, tientallen artikelen voor de media, duizenden brieven en honderden teksten memorabilia. Niet slechts voor een getto kind zonder opvoeding noch diploma. Te meer hij ongeveer 300 concerten per jaar gaf en talloze composities heeft geleverd die ondertussen onsterfelijke klassiekers zijn geworden.

Naast de muziekjuwelen waar ik in mijn jeugd uren naartoe heb geluisterd, blijft deze bijzondere man mij bij als iemand die dankzij de enorme gedrevenheid van zijn vak en zijn onvoorwaardelijke liefde voor de jazz er in slaagde om de grenzen tussen blank en zwart te doen vervagen. Deze minzame man heeft de Amerikaanse maatschappij, cultuur en opinie veranderd zonder geweld in stilte, het heeft hem en zijn bevolkingsgroep een internationaal respect opgebracht.